Tuesday, March 6, 2012

Derechi di ofendé

Hopi fenómeno, sigur si nos ta papia di fenómeno kultural, ta parse manera nan ta bai sigun un siklo. E ta bai bin, bai bin, bai bin, poookopooko. Maske mi abilidat di opservá ta limitá, mi ke hipotetisá un poko riba un siklo ku mi ta men di mira ta sosodiendo aki na Hulanda, pero spesífikamente den VVD.

Hopi di nos ku no ta Hulandes, sa eksperiensiá e manera di papia di sierto Hulandesnan komo muchu 'to the point'. Nan ta bisabu un kos den bo kara, sin tene kuenta ku loke nan ta bisa por ponebu keda laf den hende, ofendebu òf revelá un bèrdat ku bo no tabata ke pa sali na kla. E Hulandes no tin mal intenshon, pero e ta aktua sigun e birtut kultural ku ta na vigor serka basta hende akinan na Hulanda, e birtut di 'bisa e kos manera e ta', i 'bisa loke bo ta pensa' (por sierto, hendenan di Twente, Limburg, i Brabant a yega di bisami ku ta algu di Randstad e kos ei ta, no ta algu du Hulanda komo País).
Sigun relatonan históriko di siglo 17 i mas bieu, di turistanan ku tabata sa bini Hulanda, esei tabata algu ku nan tabata ripará: ku e hende Hulandes gusta bisabu un kos den bo kara. Naturalmente, pa motibu ku tur sistema kultural den sumes tin su balansa, ta asina tambe ku tur hende por bira bisa e Hulandes algu den su kara sin ku e Hulandes ta tuma ofensa tambe. Ku bo tuma e aspekto kultural ei ponele huntu ku e Derechi di Ekspreshon, ta manera un outo ku por bula sali fo'i bògt si no brek na tempu. 

Awèl VVD, na luga di brek, ta dera nan a dera tròt bula kita fo'i kaminda. 
Na lugá di respetá nan mes balornan liberal, ku tin ku garantisá libertat individual pa ehersé kua religion ku e ke, nan a laga e Libertat di Religion ei keda den sombra di e Libertat di Expreshon, bisando ku e derechi di ofendé ta un derechi konstitushonal (of algu asina). Nan a lubidá ku niun libertat no ta un libertat pa loko. Pa nos libertatnan keda den harmonia, esun libertat mester kaba kaminda e ta limitá un otro libertat. Libertat di Ekspreshon ta di mashá balor, i mester usele ku prudensia. Pa tur Hulandes, pa kua religion ku e tin, por yega na su potensial, politika mester dirigí e tono ku kual debatenan sivil ta wòrdu tené. Si VVD lo a bai tras di nan mes balornan, lo nan a keda riba e bon rumbo (pa loke ta trata e aspekto ei di nan polítika anto) i hendenan manera Hirsi Ali, Verdonk, i Wilders nunka lo no a drif bin ariba den e partido ei.

Wèl danki Dios ku pa pueblo en general si e 'derechi di ofendé' ei si a bai muchu leu, i hopi ta e hendenan ku a kritika e mantra ei. Mas i mas aworaki a bira moda pa papia di bon manera, kon bo ta papia algu na un manera nèchi. Mi ta spera ku ta un siklo esei ta, loke mi ta mirando ta sosodé na Hulanda. Anto VVD awor, nan ta riba bon kaminda? Ami ta bisa asinaki: dia nan a kore ku Dijkstal nan a pèrdè stre'i nòrt. Ta berdat ku nan a kore ku Wilders i Verdonk si, esei ta bèrdat. Pero nò; nan siklo pa yega bèk den balansa no a kaba ainda. Ketu bai nan ta dualu bai gol.

1 comment:

  1. Yep, ku bo título ba bisa tur kos 'in een notendop' kaba.
    Mi no tin ku nes kiko ta para di VVD, pero sí mi ta puntra mi mes ta kon nos ta sigui trata otro, ya ku tur hende ta keha ku e sosiedat Hulandes a 'verhardt'.
    Hópi bon artíkulo!

    ReplyDelete