Tuesday, October 16, 2012

Sierto perspektiva riba komunikashon (4/6) : Falasia

Awor ku nos sa kiko ta dialéktika i retórika nos lo papia riba e tema di falasia, pa despues nos sigui riba e temanan di kara, skarsedat di tempu, i pa despues nos konkluí.

Falasia ke men un ponensia ku no ta korekto, pero ku nos ta formulá di tal manera ku e parse korekto. Esaki ke men ku nos ta kibra e leinan di dialektika, ku ta stipulá ku nos mester buska bèrdat.

Tin mashá tantu falasia konosí i frekuentemente usá, i hopi biaha tambe, hende ta usa nan sabiendo ku nan ta un falasia. Mes tantu biaha tambe ta sosodé ku hende ta usa nan keriendo ku ta un argumentashon korekto nan ta usando.

Nos ta bai papia di algun falasia, anto sierto di nan ta konosí pa nan nòmber latin, pa motibu ku e Romanonan di antiguedat a duna nan e nòmbernan ei.

Argumentum ad hominem (agrumento dirihí riba e persona): 
Esaki ta enserá ku no ta kombati loke e hende a bisa, pero ta ataká e hende ku a papia. 
Ehèmpel: 'Ta paso bo no sa nada di e asuntu akí bo ta menshoná e kos ei'.

Argumentum ad bacunum (argumento ku palu) 
Esaki ke men ku bo no ta kombatí loke e hende a bisa, pero na lugá djesei bo ta menasele físikamente (p.e. ku un palu ku bo por dal e kuné)
Ehèmpel: 'No menshoná e kos ei mes mas pa mi no batibu'.

Agumentum ad populum (argumento basá riba 'supuesto' opinion di pueblo)
 Esaki ke men ku ta defendé un argumento bisando ku pueblo ta di akuerdo.
Ehèmpel: 'Tur hende sa ku tin zeta den bòm di laman den awanan teritorial di nos País'.

Argumentum ad misericordiam (argumento basá riba miserikòrdia) Esaki ke men ku ke konovensé e públiko di un bèrdat basá riba e situashon deplorabel di un sierto persona of grupo.
Ehèmpel: Mira e pobersitu mucha einan. Seis aña so e tin. Mirele ta yora, e pober. Bosnan ta kapas di kere ku ta el a hòrta e renchi? Nò tòg? 

Argumentum ad ignorantiam (Argumento basá riba ignoransia) Esaki ke men ku si nos no por proba ku algu no ta bèrdat, e opuesto mester ta bèrdat. 
Ehèmpel: 'Niun hende no por proba ku no tin zeta bou di laman den awanan di Kòrsou. Ke men ku ami si ta sigui kere ku tin zeta bon bon'.

Akinan nos a papia di sinku tipo di falasia, pero tur ponensia ku no ta basá riba argumentu sólido ta wòrdu mirá komo falasia, i tin hopi mas djeseinan ku nos no a menshoná akinan.

Awor ku nos a kaba papia di falasia, nos lo sigui ku e tema di kara.




Sierto perspektiva riba komunikashon (3/6) : Retórika

Awor ku nos a kaba papia di dialéktika, nos ta bai pa retórika.

Pa kuminsá nos lo papia di kiko retórika ta, despues lo duna konseho pa usele i tambe lo tin sinku diferente ehèmpel di komunikashon ku nos lo papia riba dje for di e perspektiva di retórika.
Kòrda bon ku tur kos ku nos bisa tin su retórika í su dialektika.

Retórika ta e meta ku nos tin di konvensé e hende(nan) ku ta skucha nos. Nos por tin tur rason di mundu sigun nos, pero tin sierto manera di papia ku ta yuda nos konvensé nos públiko (ku por ta konsistí di djis un hende, pero tambe por ta konsistí di elektorado kompletu di un lugá).

Pa kuminsá nos tin ku konosé nos públiko i tene kuenta ku esei ora nos ta papia. Kuá palabranan nos públiko konosé? Kiko ta e bon tono ku mi tin ku usa pa ku e públiko ku mi tin mi dilanti? Ki tipo di chiste i kuenta lo kai den bon tera? Loke mi ta papia ta sufisiente interesante pa gran parti di mi públiko skuchami ku atenshon? Mi a papia muchu largu of muchu kòrtiku? Mi a duna muchu of muchu tiki ehèmpel?

Tur e kosnan ei ta afektá e manera ku públiko lo tuma bo palabranan. Pa bo duna bo palabranan balor, dependiendo di e públiko bo dilanti (mas mihó bo konosé bo públiko, mas mihó), bo por skohé di usa sitashon di sierto eskritor ku e públiko gusta. Pa duna un ehèmpel ekstremo, ora bo bai papia ku un públiko ku ta konsistí di elektorado kompleto, no ta di konsehá pa usa sinku palabra hurídiko spesialisá ku ni bo koleganan abogado no konosé. Paso eor'ei bo sa ku bo komunikashon ku bo públiko lo no tin e efekto deseá.

Si mi ta papiando ku hende ku gusta literatura na spañó, mi por referí na un buki di Unamuno, Gabriel Garcia Marquez of asta Cervantes. Pero si ta un hende ku no gusta literatura pero ta gran amante di bachata, mi por menshoná un teksto di por ehèmpel Joe Veras, bisando : "Manera Joe Veras ta kanta:...."Soy tu mal necesario" etsetera. Kemen pa tur hende i tur públiko nos mester por haña algu ku nan sa hopi di dje, anto si nos referí na e kosnan ei, lo nos kosechá mas aplouso ku si nos referí na yen di kos ku no ta interesá nan.

Asina nos ta mira ku ta un arte pa adaptá tur papiamentu semper na e públiko, un arte ku henter nos bida ta bal la pena desaroyá, paso e ta yuda nos komuniká bon.

Un par di ehèmpel

Ehèmpel 1:

[Señor Rodney ta duna un spich pa un kongreso di hurista na Boneiru]:
Shonnan bontardi. Promé ku nos bai den detaye pa loke ta trata e leinan nobo di estado estatal nobo, lagami, djis pa sigur, kuminsá pa papia riba: kiko ta lei? Lei ta reglanan ku nos komo komunidat mester tene nos na nan, i ku ta skirbí den bukinan ku nos ta yama buki di lei. Lei ta stipulá entre otro kiko ta konsekuensianan pa un siudadano ku kibra lei, i tambe tin pará kon ta ehekutá e leinan usando ministerio publiko, kuerpo polisial, etc.

Akinan Señor Rodney ta kometiendo un fayo kontra retórika paso e ta splika kos ku e públiko sa kaba, i ku pa e motibu ei e públiko ta fada. Nan lo no konsentrá bon riba su palabranan i pió, nan por sinti nan mes ofendí, loke ta pone ku nan lo ta menos dispuesto di paga tinu na su palabranan.

Ehèmpel 2:

[Señor Zomerspecht ta haña palabra na reunion di Staten na Kòrsou]:
Dames en heren, goedenmiddag. Ik kan mij nog zó goed herinneren dat ik, als klein hummeltje van zeven op klapschaatsen leerde schaatsen. En dat is natuurlijk een andere techniek dan met hockeyschaatsen hè! Die had je trouwens eigenlijk ook helemaal nog niet in die tijd, hahaha!
Maar goed, zó eng als ik het vond op die schaatsen, minstens even fantastisch was het daarna dus, als je het wél kon! Nou ja ik hou dat gewoon vast als ik mij voor obstakels zie, dat contrast hè, van vóór, en ná, dat gevoel, van eerst lúkt het gewoon niet en voor je't weet gaat 't als een tierelier! Wat ik eigenlijk wil zeggen.....

Promé kos ku nos ta ripará ta ku e persona ta usa un idioma ku no tin kustumber di usa den Parlamento. Esei kaba por ta un desbentaha grandi. Pa didos, e persona ta kuminsá referí na schaatsmentu, algu ku pa su públiko ta un kos eksótiko na lugá di algu ku e públiko konosé bon. Ditres problema ta ku e tin un ratu ta papia anto ainda niun hende no ta mira relevansia di su kuenta. E no ta duna e relevansia anto esei probablemente lo bin muchu lat, ora su públiko a fada di skucha kaba. E hibadó di palabra ta frakasá na lugá di logra su metanan retóriko. Esei ta trese kuné ku lo e tin gran difikultat pa despues e kapta atenshon di su públiko i konvensé nan di su ponnensia(nan), paso el a kuminsá malu.

Ehèmpel 3:
[Tirso a bin papia ku manager di un empresa di computer, paso e tin hopi eksperiensia i konosementu di computer, anto e ke haña un trabou na e empresa. E ta papia ku e manager asinaki]:

Nai bedei bo, nai bedei bo machu! Ami no, ami ta MASTER den mi stòf, no brua mes! B'a kere ku ami no sa nada no? Awèl awe AMI ta bai lagabu sa kiko AMI sa di computer. Ami ta un gai ku sa tur kos di C++, ami ta skirbi poesia den php, soña Flash, traha database manera ta bala mi ta bende, b'a tende! Wak akí, wak akí. Si bo no dunami e trabou akí no, awèl bo no ta BON na bo kabes machu!

Akinan maske ku Tirso ta komuniká ku e tin konosementu relevante, loke no ta kuadra ku e situashon i e públiko (akinan su públiko ta konsistí di e manager), ta su bokabulario, su tono, i e peliger ku e manager lo no gusta e manera ku Tirso ta papia kuné. Ademas e ta papia muchu largu, papia bai gol sin duna e manager chèns di papia. Esei tampoko no ta di konsehá den un kombersashon kaminda hende ta buska trabou. Akinan, chèns ta grandi ku Tirso no ta haña trabou, pa manera ku el a trese e informashon dilanti.

Ehèmpel 4:
[Number 1 riba lista di partido X ta papia na telebishon]:
Nos partido ta bangiardia di nos derechinan sivil i konstitushonal, loke ta mustra klaramente ku nos no ta enfoká riba korto término pa asina esei resultá den un bentaha elektoral, sinó loke pa nos ta sumamente esensial pa suprayá ta ku nos tin na bista un periodo di un desenio na lugá di kuater aña. Otro partidonan ku ta den gara di e usurpador neokolonial u otro podernan regional ku ta inkalkulá un posibel kambio rápido di nos situashon pekunial ta kiboká, debí na e echo ku nos investigashonnan ta mustra tres posibel senario ku nos por mira nos mes konfrontá kuné den e tempunan kaótiko ku un i tur ta bibando awe riba nos baranka... (e ta sigui)

Loke nos ta mira akinan ta ku e polítiko ta papia un kos ku ta kosta asina un esfuerso i konsentrashon di e televidente pa komprondé, ku e ta pèrdè atenshon di kasi henter su públiko. E por kere ku hende lo hañele sabí ku e ta papia palabra karu, pero e bentaha ei lo ta muchu mas chikitu ku su gran desbentaha di papia na un manera inesesariamente kompliká. E orashonnan ta muchu largu, e ta usa muchu terminologia apstrakto na lugá di konkreto, muchu referensia na lugá di menshoná direktamente loke e ke men, etsetera.

Ehèmpel 5:
Un mucha di seis aña ta bai skol promé dia, anto promé kos ku e dosente ta hasi ta splika e muchanan sierto informashon tokante Kòrsou E mucha ta paga tinu i e ta tende:
იურასაო (ნიდერლ. Curaçao) — კუნძული კარიბის ზღვაში, რომელიც ნიდერლანდის სამეფოს ავტონომიას წარმოადგენს. კუნძულის საერთო ფართობია — 444 კმ². მოსახლეობის რიცხვი — 141 766 ადამიანი. დედაქალაქი — ვილემსტადი.
E mucha no ta komprondé kasi nada di loke e dosente ta purba splika e muchanan tokante Kòrsou, ke men e no ta siña nada tampoko. E ta pasa un tempu mashá difisil na skol ku ta dura lunas, den kual e no por komuniká ku e dosente. Esaki tabata mi eksperiensha personal dia ami a bai skol di fundeshi ku edad di kasi 6 aña, paso mi no tabata komprondé Hulandes ainda. Danki Dios ku awor Kòrsou ta desaroyando den bon direkshon pa loke ta trata idioma di instrukshon.
(Akiriba mi a copy / paste un teksto skirbí na e idioma di Georgia, ku tin su mes manera di skirbi, pa duna mi ehèmpel mas impakto.)

Ban mira e kos aki for di perspektiva di retórika awor. Un mucha ku bai skol anto e no ta komprondé nada pa basta luna, lo tin gran difikultat pa paga tinu. Abo a lesa tur e lèternan akiriba ku bo no a komprondé? Chèns ta chikitu! Asina e mucha ta pèrdè smak di bai skol i ademas pa motibu ku e dosente no ta komunikando kuné na un manera ku e ta komprondé, e por haña miedu di e dosente of rabia riba e dosente. Of tambe, rabia riba e lenga ku e dosente ta papia. Loke ta mashá di lamentá, paso mas tantu lenga nos por, mas mihó nos por usa retórika den diferente situashon.

Awor mi ta bai mas leu, pa mi demostrá e efekto grandi di retórika. Ta asina ku e kuestion di lenga di instrukshon na skol ta algu kontroversial na Kòrsou. Puntra bo mes kiko ta bo opinion riba e punto akí. Puntra bo mes si awor ku bo sa ku ami ta di akuerdo ku bo riba e punto, bo no ta bai sigui lesa mi blog ku mas smak. I puntra bo mes, abo ku no ta di akuerdo ku mi, si bo no ta bai lesa mi blog ku menos smak. Por ta e hendenan ku no ta di akuerdo ku mi, ku lenga di instrukshon na skol mester ta Papiamentu, a stò'i lesa kaba! Ei nos ta mira kon esei ta afektá nos komo públiko. Loke ta lokual mi ker a demonstrá.

Mi a tuma e riesgo di menshoná algu kontroversial na Kòrsou komo ehèmpel, tanten ku e kos kontroversial no tabata nesesario pa mi tema di retórika. Por ta ku tur e hendenan ku no ta di akuerdo ku mi riba e punto ei a pèrdè simpatia pa mi. Si ta asina, mi ta spera ku nan lo a siña un lès di retórika ku nan lo no lubidá nunka mas, es ta: nunka no menshona un kos kontroversial si no ta nesesario.


Tin un infinidat di mas aspekto di retorika ku nos lo por menshoná, pero lo mi menshoná un par mas so. Ta importante pa e grado di seriedat ta adekuá. Mester pone bon enfasis riba e kosnan importante. Mester ripití sierto kos i resumí na final. Mester introdusí e tema i preferiblemente struktura di loke ta bai papia. No mester ofende públiko paso despues di e ofensa kiko ku bo bisa lo kai den menos bon tera. Artikulá kla pa publikonan grandi. Usa un intonashon agradabel.

Awor ku nos a papia di e meta di retórika sigun diferente ehèmpel i konseho pa usa retórika, nos ta sigui pa falasia.


















Sierto perspektiva riba komunikashon (2/6): Dialéktika

Awor ku a introdusí e tema, nos ta bai mira kiko e filósofonan bieu tabata yama Dialéktika. I nos lo mira sigun nos papia riba e diferente aspektonan foi kual nos por aserká komunikashon, ku dialéktika i retórika ta hunga un ròl pareu den e mesun ponensia. Kemen no ta asina ku awor mi ta papia un orashon dialéktiko, despues un retóriko. Nò. Mi ta bisa A, i bisando A mi a hasi na mesun momentu un akto dialéktiko í retóriko.

Awor ban papia di e dos kosnan ei ún pa ún pa nos mira ta kiko ta nan definishon.

Dialéktika ta e perspektiva riba komunikashon ku ta pone enfasis riba buskamentu di bèrdat, i hibamentu di kòmbersashon na un manera ku ta yuda nos yega na e bèrdat mas mihó posibel. 
E reglanan di Dialéktika ta stipula ku no ta pèrmití pa gaña, menasa, i ataká e persona ku bo ta papiando kuné físikamente. Ademas nan ta stipulá ku e papiadó mester ta dispuesto di defendé su ponensianan ku argumento, i ku e argumento(nan) mester sostené e ponensia en kuestion na un manera lógiko. Importante tambe ta e ròl di definishon: ora ku e papiadó usa un palabra ku e ta suponé ku su oyentenan ta usa ku un otro nifikashon, e mester kuminsá pa spesifiká su definishon. 
Si e no hasi esei, bo ta papia bai gol sin komprondé otro, ban kòrda ku bo por yega na un akuerdo. 

Resumiendo nos por definí Dialéktika manera e Romanonan di antiguedat tabata usele asinaki:
Dialéktika tin komo meta pa hiba e kòmbersashon na un manera mas honesto i kla posibel. 
Importante ta pa mira ku esaki ta algu gradual, ke men ku nos por logra e meta hopi bon, nos por faya kompletamente pa ku e meta, pero tambe tin mil posibilidat ku ta diferí di otro gradualmente entre e dos ekstremonan ei.

Laga nos demonstrá e importansia di esaki sigun algun ehèmpel. 

Ehèmpel 1:
Tirso: Bo ta mira e moketa akí? No bin bisami ku bo ta di akuerdo ku John, mes, Darryl, no BIN BISAMI! 
Darryl: Nò, di mes ku nò, Tirso, ta kiko John mes ta kere ku e ta bin papia e tipo di kosnan ei?

Akinan Tirso ta menasá Darryl físikamente mustrando su moketa i asina implikando ku lo e dal Darryl un moketa si Darryl bisa ku e ta di akuerdo ku John. Esaki ke men ku e menasa por influenshá kiko Darryl ta bai kontestá riba e pregunta, akinan no a kumpli ku e meta dialéktiko. 

Ehèmpel 2:
Tirso: Ki bo ta haña di e kuent'i kasamentu di hende homoseksual? Bo tambe a makambiá tempu ku bo tabata biba na Hulanda? 
Darryl: Bon ya, e ta algu kompliká. Paso mi ta pro, pero no ta Hulanda mester imponele, ta nos mes parlamentu mester aprobele.

Akinan Tirso no ta menasá Darryl físikamente, pero e ta impliká ku e opinion por ta dependé di un proseso di 'makambisashon', lokual tin un konotashon negativo. Tirso ta bisa: si bo tin tal opinion, esei ke men ku bo a makambiá. esei tambe ta un violashon di e meta dialektiko, maske ku su resultado no ta mes fuerte ku den e promé ehèmpel. 

Ehèmpel 3:
Richinel: Ami no gusta literatura.
Mener Ignacio: An no? O, anto ta straño, semper m'a kere ku bo gusta literatura! Pasó....
Richinel: Ai nò Mener Ignacio, ami no gusta literatura nò. Ta pèrdèmentu di tempu e kos ei ta. Ademas nunka ainda mi no a gosa di literatura. Ta meskos ku bachata no, no ta tur hende gusta bachata tampoko.
Mener Ignacio: Pero Richinèl, no ta abo tin tur e buki di poesíanan ei na kas, ku bo ta lesa ku smak?
Richinèl: Poesía, poesía! Esei sí mi gusta no, poesía sí, pero literatura nò.
Mener Ignacio: Ami ta konsiderá poesía tambe komo literatura.
Richinèl: An si?
Mener Ignacio: Si no, bo tin diferente tipo di literatura, anto poesía ta un di nan.
Richinèl: Aha, ok. An nò, mi no tabata sa esei si nò. Ok, ok. Awèl loke mi tabata ke men ta ku mi no gusta literatura, kemen ehm... kemen mi no gusta buki diki ku un historia inventá den dje. E tipo di bukinan ei mi no gusta.
Mener Ignacio: Anto eor'ei mi ta komprondé ki bo ke men, pasó mi ke men ta Richinèl no,
Richinèl ta gran lesadó di literatura si bo puntra ami.

Akinan e dos partisipantenan na e kombersashon a ripará ku nan a kuminsá e kombersashon ku kada un un otro definishon di kiko ta literatura. Te ora ku nan a diskubrí esei, nan no por a komprondé otro kompletamente. Ta importante tambe pa nota ku den kada kombersashon spesífiko, loke ta importante no ta pa e dos partisipantenan tin un definishon 'korekto' di un palabra, sinó loke ta importante ta pa nan dos ta di akuerdo ku otro pa ku definishon dje palabranan relevante.
Sinó nan ta brua te ora ku yega momentu ku nan ripará ku nan ta usando dos diferente definishon. Di mes t'asina tambe ku kaminda tin tres hende, por tin tres definishon pa e mes un kos.

Ora nos papia di un tópiko kaminda nos ta duda si tur hende ta bai usa e mesun definishonnan pa palabranan klave, mester diskutí i yega na un akuerdo pa ku e definishonnan promé ku kuminsá e diskushon. Esaki por bira un diskushon riba su mes, pero e ta nesesario.

Awor ku nos a papia di e gran balor di dialéktika, nos ta sigui pa retórika


Tuesday, October 9, 2012

Sierto perspektiva riba komunikashon (1/6): introdukshon

Kerido cyberleyentenan,

Siensia di literatura ta un ramo di investigashon ku nunka no a atraémi mashá, maske ku mi ta gran amante di literatura riba sumes. Fòrsá mi a hañami ta studia siensia di literatura, ku kasi tabata parsemi un contradictio in terminis, ma mi ta dispuesto di kere ku esei ta debí na mi falta di konosementu. Paso un di e tiki kosnan ku mi a keda kòrda, ta ku ora nan papia di un outor kreativo, inovativo, i di gran nivel, loke nan ta bisa mas ku un dos biaha ta ku e outor a kibra bareranan di su género. Awèl esaki ta mi intento, kisas fútil, pa mi logra e mesun meta ei: akinan lo mi trese dilanti un tema ku ta pas mihó den un buki di instrukshon, ku riba un blog.

Asina ta ku mi ke introdusí akinan un serie tokante algu ku mi ta stima un mundu, es ta: perspektivanan riba komunikashon. E introdukshon akí lo ta for di un perspektiva históriko.

Komunikashon ta esensial pa nos komo hende, i for di tempu ku nos tabata komuniká ku otro, e tópiko di komunikashon riba su mes tambe tabata un tema rekuriente. Nos por suponé ku hopi sabiduria i tambe ridikules tokante e tema akí a bai pèrdí, paso hopi ta e kulturanan humano ku no ta(bata) skirbi nan idioma, i ademas loke nos a haña na tekstonan skirbí no ta tur nos por desifrá. Loke nos sa sigur ta ku e griegonan i e romanonan di antiguedat tabata skirbi ekstensivamente riba e tema di kòmbersashon, diálogo, filosofía, i tambe riba e temanan di duna lès, duna spich pa un multitut, defendé un ponensia den korte i den gobièrnu, etsetera.

Den époka medieval Oropa no tabata konsiderá e teksto bieunan ei  (Griego i Romano) di tin balor, debí na e interpretashon di Kristianismo ortodokso ku tabata popular e tempu ei na Oropa, i ku tabata rechasá tur kos ku nan tabata konsiderá pagano (anto di mes eor'ei tur kos promé ku Kristu, menos Testamento Bieu, ta kos ku mester rechasá). Danki Dios ku durante e mesun tempu, e mohamedanonan studiá na Medio-Oriente, Afrika parti Nort, i Asia Sentral a warda, kopia, i studia e tekstonan bieu di Roma i Gresia pa asina nan no bai pèrdí.
Komèrsio i interkambio di ideanan entre Oropa i e regionnan mohamedano despues di tempu medieval a pone ku Oropa a diskubrí e sistema desimal di skirbi sifra (por sierto un palabra árabe : sifr [سفر]) i konta, i tambe Oropa a redeskubrí e sabiduríanan antiguo tokante kombersashon. Ta den siglo diestres e manera di konta style di 1,2,3, te ku 10, 100, etc. a drenta Italia i a plama na Oropa. Promé ku esei, gran parti di Oropa tabata konta style di I, II, III, IV, X, etsetera, lokual ku tabata tin limitashon grandi pa kalkulashon i matemátika.

Pero laga nos bai bèk awor na e temporada antiguo, spesífikamente den tempu di Imperio Romano promé ku Kristu. E romanonan studiá tabata skirbi i lesa diferente lenga, nòrmalmente Latin (LATINA), Griego (ελληνικά), i tambe dependiendo di unda nan ta biba, e lenga(nan) lokal manera por ehèmpel si bo ta biba na Jerusalem bo ta papia hebreo tambe aserka. Loke ta interesante pa nos, ta loke e romanonan tabata yama dialéktika, retórika, i falasia. Nos ta ban papia di e tres aspektonan aki, pa despues nos sigui ku un teoría mas modèrno pero sinembargo mes interesante, es ta: Face negotioation theory. Ora kaba lo mi duna mi interpretashon personal di loke nan ta yama Manióbra stratégiko, i ku e parti ei e serie akí lo yega na su konklushon.

Wednesday, October 3, 2012

No lubidá nos bendishon



Kòrsou tin un historia yen di amargura profundo, i alegria grandi. Nos antepasadonan a hasi loke nan tabata por, ku sodó di nan frenta, ku hamber i ku set nan a traha duru pa nos tin un bida mihó awe. Anto no ta pòrnada nan, nos welanan, i nos mayornan, a lucha. Awe nos ta kosechá e frutanan ku awe lo no a krese na palu, si hopi ten pasá kaba lo a keda sin sembra e simíanan ei. Awèl e frutanan akí, no ta bon pa nos kome nan sin duna nan e apresio ku nan ta pidi i meresé.

Mi sa tende hende papia malu di nos isla.
Mi ta tende nan ta papia ku nos ta floho, nos no ta kooperá ku otro, kosnan no ta bon reglá, ètsetera. Ora bo tende sierto hende ta papia lo bo ta kapas di kere ku Kòrsou ta un lugá asina horibel pa biba, ku ta un milager mes ku tin hende ta biba riba Kòrsou. Anto eor'ei mi ta puntra mi mes ta ku kíko nan ta komparando Kòrsou, ku Kòrsou ta kai asina chikí. Sigun mi nan ta kompará Kòrsou ku un Utopía ku ainda humanidat no a logra alkansá na mundu.

Paso ban serio shonnan, ora nos papia malu di nos pueblo, mester papia su bon tambe. Kòrsou ta un di e islanan di mas riku den nos region. Distribushon di rikesa na Kòrsou además ta muchu mas mihó ku e averahe den nos region i henter hemisfera oksidente. Kòrsou tin un haf stratégiko, i un estado estatal ku ta kumbiní nos aworaki. Nos isla tin un naturalesa presioso. Nos no sa haña desaster natural pió ku ratu ratu un warwarú. Nos tin un struktura demokratiko mashá stabil, i nos tin un outonomía den Reino ku ta bai mas leu ku mayoría areglo di outonomía ku ta eksistí na mundu awendía. Pa basta aña kaba desempleo ta bahando.

Esei ta pa loke ta trata nos konteksto ekonómiko, geográfiko i estatal. Kon ta pará ku karákter di nos pueblo?

Nos pueblo tin un abundansia di birtut. Kontrali na loke sa wòrdu papiá, nos ku ta Yu Kòrsou ta traha duru. Nos tradishon di toleransia religioso i ideológiko ta bon ankrá den nos kultura pa siglos kaba. Nos ta un pueblo ku konosé sensibilidat:  den kombersashon i dilmentu ku otro, nos ta kapas di tene kuenta, komuniká i komprondé sin palabra. Nos ta un pueblo ku ta duna gran balor na hospitabilidat i  dedikashon na famía. Nos ta ekselente den deporte, multilinguismo, i musikalidat. Nos gusta hari, nos gusta kanta, nos gusta balia i kome bon. Ken por ninga tur e kosnan akí? Ta ku nos rason nos ta duna gran balor na nos kultura, i na nos idioma.

Nos tin e gran bendishon di por usa nos mes idioma komo instrumento di nos demokrasía, i komo instrumento den kasi tur situashon na nos mes País.

Nos tin un balor propio grandi, nos no ta tuma ko'i sokete, i nos patriotismo ta fuerte sin ku fantasianan di superioridat ta manchele. Nos ideal di beyesa ta un realistiko, loke ta pone ku nos hòmbernan ta apresiá muhénan ku kurpa nòrmal, i nos muhénan no ta sufri bou di un ideal irealistiko i peligroso di modelonan ku anorèksia. Tur esakinan ta kos di gaba. 

Shonnan, laga nos no kompará Kòrsou ku un mundu perfekto, i keha.Te ainda ta na mundu nos ta biba, no ta bèrdat? Niun di nos ku ta lesando e kos akí riba internèt no a muri yega shelu ainda. Ta málagradesí nos ta dilanti Dios, si nos menshoná loke ta malu shen biaha i keda sin menshoná por lo menos shen biaha tambe tur e bendishonnan ku nos tin.  Laga nos selebrá nos bida na Kòrsou tur dia ora solo sali part'i mainta.  

No ku nos mester kita wowo for di e kosnan robes ku nos POR drecha, sea ku ta lihé, of aki dies aña, of despues. Tin hopi kos ku por, i mester drecha na Kòrsou, i ku ta urgente. Ma laga nos no kita wowo tampoko for di nos bendishonnan. Nos mester lucha pa progreso i harmonía ku un spiritu di positivismo na lugá di negativismo. Esaki, huntu ku realismo, sabiduria, i esfuerso, lo yuda nos sembra un bunita futuro na Kòrsou pa nos yunan, nos ñetunan, i di e ñetunan di nos ñetunan.

 Laga nos gloria kreador, tur tempu i sin fin, ku el a hasi nos digno di ta Yu di Kòrsou.